Goeie ouwe tijd...
Bij het kopen van de (traditionele) gloeilamp was het vroeger gebruikelijk om het wattage als maat voor de lichtopbrengst te nemen. Vanuit een meettechnisch perspectief gezien niet juist, maar in de praktijk pakte het over het algemeen wel goed uit. Een 'bol' van 100 watt om bij te klussen, 60 watt voor in de keuken en 'peertjes' van 25...40 watt voor in de huiskamer. Met de komst van getint c.q. gekleurd glas ('flame') en nieuwe technologieën zoals halogeenlampen,  spaarlampen en later de LED lichtbronnen leid het 'misbruiken' van het vermogen van de lichtbron als maat voor de hoeveelheid licht tot verkeerde inschattingen. Het werd dus tijd dus om de juiste definitie c.q. eenheid te gebruiken.

Meten is...
We kennen de uitdrukking 'meten is weten'. Dit is zeker waar, maar vaak is de aanvulling 'als je maar weet wat je meet' wel terecht. Zoals we gewicht meten in grammen of kilogrammen en afstand in meters of kilometers kunnen we ook de hoeveelheid zichtbaar licht meten en uitdrukken in een getal. Om precies te zijn zegt het aantal lumen iets over de hoeveelheid licht die een lichtbron naar alle kanten uitstraalt.

Wanneer gebruik je wat(t)?
Lumen en watt zijn twee verschillende eenheden. Het wattage zegt iets over het opgenomen vermogen van een 'verbruiker' dus ook een lichtbron. Anders gezegd het is een goede indicatie over de hoeveelheid energie die verbruikt wordt. Vergelijk het met het vermogen van een stofzuiger, Je kan niet per definitie zeggen dat een stofzuiger van 600 watt beter zuigt dan een exemplaar van 400 watt. Het is heel goed mogelijk dat het 400 watt exemplaar het beste presteert. Afhankelijk van het ontwerp en de gebruikte componenten kan het 400 watt exemplaar tot een veel beter rendement komen dan de 600 watt uitvoering. Zo ook met onze lichtbronnen. Wanneer je wilt weten hoeveel een lichtbron verbruikt, kijk je naar het vermogen uitgedrukt in watt. Hoe hoger het wattage hoe hoger de bijdrage in uw energienota zal zijn. Het wattage zegt niet veel over de eigenlijke lichtopbrengst, willen we hier meer over weten dan kijken we naar het aantal lumen. Zeker als we verschillende soorten lichtbronnen met elkaar wil vergelijken, kan je een wattage niet correct omrekenen naar lumen. Praktisch is het in het algemeen wel zo dat een lichtbron met een hoger wattage ook meer licht, dus ook meer lumen, zal genereren dan een vergelijkbare lichtbron met een lager wattage.

Vergelijken appels met peren
Het voorbeeld van 'de stofzuiger' is ook van toepassing als we de lichtopbrengst van bijvoorbeeld een gloeilamp en een LED lichtbron willen vergelijken op basis van het opgegeven wattage. De LED lichtbron is immers veel zuiniger in het gebruik en zal dus per definitie een veel lager wattage  hebben dan de traditionele gloeilamp. Het vergelijken van het opgegeven aantal lumen per soort lichtbron is de juiste manier om te bepalen wat het verschil in lichtopbrengst is.

Vergelijken appels met appels
Binnen een en dezelfde  type lichtbron kan je wel een directe relatie hanteren tussen het wattage en het aantal lumen. Hoe hoger het aantal lumen, hoe hoger het wattage en omgekeerd. In onderstaande tabel is het verschil tussen de traditionele gloeilamp en de LED lichtbron duidelijk te zien (bij benadering, afhankelijk van soort lichtbron).

Hoeveel lumen nodig?
Een lastig te beantwoorden vraag, omdat er vele factoren bepalend kunnen zijn zoals het doel van de verlichting bijvoorbeeld werkverlichting versus sfeerverlichting en de vorm, grootte en kleur van de te verlichten ruimte. Om een idee te geven van het benodigd aantal lumen, enkele indicatieve voorbeelden:

Voor verschillende ruimten, lumen per vierkante meter:

Samenvattend
Lumen is de eenheid van de lichtstroom en geeft de totale lichthoeveelheid aan die een lichtbron naar alle kanten uitstraalt. Het wattage geeft de hoeveelheid energieverbruik aan van een lichtbron. Lichtbronnen zijn in de loop der jaren veel energiezuiniger geworden, waardoor het wattage lager is geworden bij gelijkblijvend aantal lumen. Om een gloeilamp te vervangen voor een LED lichtbron dient de hoeveelheid lumen vergeleken te worden.